warsztaty | workshops

Nasłuchiwanie, czyli jak otwierać uszy. Wprowadzenie do field recordingu

Reykiavik-Warszawa
Rzeszów
Wrocław | video
Lublin

Czy śpiewu ptaków, dźwięku fabryk, szumu ulic można słuchać tak jak muzyki? Czy słuchanie dźwięków otoczenia może przynieść odbiorcy przeżycie estetyczne podobne do słuchania Bacha czy Mozarta? Field recording, czyli nagrania terenowe, dla jednych jest działaniem na granicy dźwiękowego dokumentu, dla innych filozofią i życiową praktyką. Jeszcze inny nurt to postawa ekologiczna, związana z postrzeganiem środowiska jako całości. Inna koncepcja zakłada niemal encyklopedyczne kolekcjonowanie odgłosów natury. Field recording może być także rodzajem hobby – wypada wspomnieć o zjawisku audioturystyki.

Dźwięk – medium czytelne, dostępne – został zmarginalizowany przez kulturę wizualną. Często jego główne zadanie jest łączone jedynie z rozrywką lub muzyką. Tymczasem dźwięk ma więcej walorów: informacyjnych, poznawczych, społecznych, a co równie ważne – jest współczesnym językiem sztuki. Warsztaty składają się z części teoretycznej oraz praktycznej. W pierwszej omawiana jest historia zjawiska, główne stanowiska estetyczne i przykładowe realizacje. Część praktyczna obejmuje zapoznanie się z metodami pracy i technikami nagrywania oraz samą realizację nagrań w terenie.

Spacer dźwiękowy

Słuchanie to proces ciągły, odbywający się nieprzerwanie i nawet w ciszy. Raymond Murray Schafer przygotował program ćwiczeń pomagających w „czyszczeniu uszu”. Ich podstawową formą jest spacer. Umożliwia rozpoczęcie przygody dźwiękowej, refleksję nad dźwiękiem, jego jakością i wpływem, jaki na nas wywiera.

Spacer dźwiękowy (soundwalk) powinno poprzedzać umiejętne zaprojektowanie jego ścieżek. Odbywanie spacerów w różnych miejscach, o różnych porach dnia i w rozmaitych warunkach pogodowych pozwoli zróżnicować krajobrazy dźwiękowe. Spacery dźwiękowe rozpoczyna się od słuchania własnego ciała w czasie ruchu, przez co zostaje nawiązany pierwszy dialog między spacerującym a środowiskiem.

Po spacerze konieczna jest ocena zaobserwowanych krajobrazów dźwiękowych, między innymi wyróżnienie dźwięków przyjemnych i nieprzyjemnych, dźwięków „nieobecnych” i dźwięków sztucznych, modyfikujących naturalny krajobraz dźwiękowy.

Tracklista

Tracklista to forma edukacyjna łącząca prezentację muzyki i multimedialny wykład. Spotkania koncentrują się na kluczowych zagadnieniach i zjawiskach w muzyce XX i XXI wieku. Uzmysławiają, że muzyka jest też zapisem estetycznych i społecznych przemian, polem eksperymentów formalnych i technologicznych poszukiwań. Prezentowane nagrania przekraczają standardowe myślenie o gatunkach muzycznych. Tracklista ma inspirować do wymiany myśli, a także przybliżać wielowymiarowość kultury audialnej.

Do tej pory Tracklista była prezentowana w formie cyklu spotkań lub pojedynczych wykładów w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski (Warszawa), BWA w Tarnowie, ASP w Katowicach i Gdańsku, na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, w Biurze Dźwięku Katowice, krakowskim Medialabie, Teatrze w Oknie (Gdańsk), Galerii EL (Elbląg), Muzeum Miasta Gdyni, NOSPR (Katowice). Ukazała się także publikacja „Dźwięki i szwy” (2015), wydana przez BWA w Tarnowie, będąca zbiorem tekstów i podsumowaniem cyklu spotkań.

Wróćmy do kultury słuchania.

Listening or how to open your ears. Introduction to field recording

Can you hear the singing of birds, the sound of factories, the noise of streets like music? Can listening to sound be transmitted by the listener to an aesthetic experience similar to listening to Bach or Mozart? Field recording, for some is an action on the border of the musical document, for others philosophy and life practice. Yet another trend is the ecological attitude related to the perception of the environment as a whole. Another concept is an encyclopedic collecting of the sounds of nature. Field recording can also be a kind of hobby – the phenomenon of audio tourism.

Sound – a legible, accessible medium – has been marginalized by visual culture. Often, it’s main task is associated only with entertainment or music. Meanwhile, sound as a phenomenon has more values: information, cognitive, social, and what is equally important – it is a modern language of art. An interesting case of sound art are field recordings focused on the sounds of the surroundings of the examined space.The workshops consist of a theoretical and practical part. The first discusses the history of the phenomenon, the main aesthetic positions and examples of realizations. The practical part includes getting acquainted with working methods and recording techniques, and the very implementation of recordings in the field.

Sound walk

Listening is a continuous process that takes place constantly and even in silence. Raymond Murray Schafer has prepared an exercise program to help clean the ears. Their basic form is a walk. It makes it possible to start the sound adventure, reflect on the sound, its quality and the influence it has on us. A sound walk should precede the skillful design of its paths. Taking walks in different places, at different times of the day and in different weather conditions will allow you to diversify soundscapes. Sound walks begin with listening to your own body during movement, which creates the first dialogue between the walker and the environment.

After the walk, it is necessary to evaluate the sound landscapes observed, including the distinction of pleasant and unpleasant sounds, “absent” sounds and artificial sounds that modify the natural sound landscape.

Tracklist

Tracklist is an educational form combining music presentation and multimedia lecture. The meetings focus on key issues and phenomena in 20th and 21st century music. They make you realize that music is also a record of aesthetic and social changes, a field of formal and technological experiments of searching. The presented recordings exceed the standard thinking about music genres. The tracklist is supposed to inspire to the exchange of thoughts and also bring the multidimensionality of audio culture closer.

Until now, the Tracklist was presented in the form of a series of meetings or single lectures at the Center for Contemporary Art Ujazdowski Castle (Warsaw), BWA in Tarnów, Academy of Fine Arts in Katowice and Gdańsk, at the Nicolaus Copernicus University in Toruń, at the Sound Office Katowice, Krakow’s Medialab, Teatr w Oknie (Gdańsk), Galeria EL (Elbląg), Museum of the City of Gdynia, NOSPR (Katowice). The publication “Dźwięki i szwy” (2015), published by BWA in Tarnów, is a collection of texts and a summary of the series of meetings.

Let’s go back to the culture of listening.